De kosten in het sociaal domein lopen zo hoog op, dat gemeenten hun begroting niet meer sluitend krijgen.
De kosten in het sociaal domein lopen zo hoog op, dat gemeenten hun begroting niet meer sluitend krijgen.

Brandbrief regio voor crisis in sociaal domein

Algemeen 267 keer gelezen

Nieuwerkerk aan den IJssel – Zuidplas heeft met de vier andere gemeenten in de regio Midden-Holland (Bodegraven-Reeuwijk, Gouda, Krimpenerwaard en Waddinxveen) in een open brief aan de Vereniging Nederlandse Gemeenten (VNG) aandacht gevraagd voor de onhoudbare financiële situatie. Zij willen dat het Rijk ingrijpt en over de brug komt met een aantal ingrijpende maatregelen.

Door Erik van Leeuwen

Aanleiding voor de brief is dat de gemeenten hun begroting niet of nauwelijks meer sluitend kunnen krijgen door de steeds verder oplopende kosten in het sociaal domein. Dinsdag 9 juni werd bekend dat het tekort in Zuidplas over 2019 2,3 miljoen euro bedraagt. Een tekort dat volledig is toe te schrijven aan de stijging van de uitgaven in de jeugdzorg en de maatschappelijke ondersteuning (Wmo). “Zonder het sociaal domein hadden we prima quitte gespeeld”, zei wethouder financiën Daan de Haas bij de presentatie van de financiële jaarstukken.

De verwachting is dat de kosten de komende jaren nog verder zullen oplopen. In de meerjarenbegroting wordt uitgegaan van 11 miljoen euro in 2024. “Dat is schrikken”, aldus De Haas. “Het loopt helemaal uit de hand.”
Ondanks intensieve pogingen om de uitgaven onder controle te krijgen, lopen de kosten alleen maar op. De vraag naar jeugdzorg groeide in 2018 met 17,5 procent. “In 2019 met negentien procent en wij verwachten dat die groei doorzet”, aldus wethouder Jan Verbeek (jeugdzorg). Zuidplas heeft enerzijds te maken met een groeiend inwonertal – er komen duizend inwoners per jaar bij – maar dat is niet de enige reden van de explosief gestegen groei. “Er wordt in het algemeen veel meer een beroep gedaan op hulp”, stelt Verbeek.

Aan de andere kant is het voor de gemeente maar beperkt mogelijk om daarop te sturen. “Het is een wettelijke taak die we verplicht zijn uit te voeren”, aldus De Haas.

Zuidplas en de andere gemeenten dringen er bij Den Haag al langer op aan om de rijksbijdrage te verhogen. Verbeek: “Toen ik in 2015 wethouder was en de decentralisatie een feit werd, heb ik meteen gezegd dat we een opdracht hadden met te weinig tijd en te weinig geld. Het is niet te doen voor dit bedrag. Dat blijkt ook, want onze uitgaven zullen in een paar jaar oplopen van acht naar veertien miljoen euro.”

De slechte financiële situatie bedreigt in ernstige mate de dienstverlening van de gemeente aan haar burgers. De uitvoering van gewone basistaken, zoals onderhoud van wegen, groen, sport- en culturele voorzieningen en gezondheidszorg komt hiermee in gevaar, schrijft Midden-Holland in de brief. 'Basisvoorzieningen die gemeenten na de Tweede Wereldoorlog hebben opgebouwd dreigen tot op de bodem te worden afgebroken.'

De brief wordt afgesloten met: 'Als het Rijk nu niet ingrijpt en over de brug komt met een aantal ingrijpende maatregelen uit 'de diepe zakken' waarmee de crisis moet worden bestreden zal op korte termijn het aantal gemeenten dat een beroep moet doen op artikel 12 wellicht groter worden dan het aantal gemeenten dat dat niet doet.”