Wie had schuld aan deportatie van joods echtpaar Levisson?

Waddinxveen – Op 2 september 1942 wordt een joods echtpaar gearresteerd op de Noordkade. Een anonieme brief op het gemeentehuis heeft hun onderduikadres verraden. Elias Levisson en Maria Levisson-Woudhuijsen worden later dat jaar omgebracht in Auschwitz. Na de oorlog rijst de vraag: wie in Waddinxveen had schuld aan de arrestatie van de Levissons? Uiteindelijk kost de kwestie wethouder J.G. Herfst, oudgediende in het Waddinxveense gemeentebestuur, de kop.

Door Pepijn de Groot

De joodse Elias Levisson en zijn vrouw Maria Woudhuijsen besluiten in augustus 1942 onder te duiken. Elias’ zoons Samuel, Mourits en Herman – allen jonge twintigers – zijn dan net opgepakt in Zwijndrecht, de woonplaats van de Levissons. Angstig verlaten Elias (in 1885 geboren in Riga) en Maria (in 1885 geboren in Amsterdam) huis en haard. Via via belanden zij in Waddinxveen.

Lang duurt hun onderduik daar niet; begin september worden zij gearresteerd op de Noordkade en aan de Sicherheitsdienst overgeleverd. Elias en Maria sterven in vernietigingskamp Auschwitz, net als Elias’ zoons. 

Vijf struikelstenen voor hun huis in Zwijndrecht herinneren nu nog aan het wrede lot van de Levissons in de Tweede Wereldoorlog.

Als na de bevrijding ‘bijltjesdag’ aanbreekt in Nederland, rijst de vraag: wie in Waddinxveen had schuld aan de arrestatie van het joodse echtpaar? Door een anonieme brief op het gemeentehuis werd het onderduikadres van de Levissons bekend. De lokale politie arresteert Elias en Maria als zij proberen te vluchten naar Boskoop. Wie handelde er toen verkeerd, wie kan er verantwoordelijk worden gehouden?

Jan Roobol, wachtmeester van Waddinxveen, verhoort in oktober 1945 ruim tien betrokkenen bij de arrestatie: ambtenaren, politie, buren, ooggetuigen. Wat er op 2 september 1942 precies is gebeurd, blijft vaag. Wel is helder dat er iemand moet boeten. 

Dat wordt de 73-jarige wethouder Johannes Gijsbertus Herfst.

Lees het volledige verhaal in Hart van Holland van 13 januari