Zuidplas heeft al flink potje voor Vijfde Dorp; Hordijk op zoek naar de randjes

Zoetermeer – De gemeente Zuidplas heeft al een flink bedrag voor het Vijfde Dorp opgehaald bij het Rijk, de provincie en bestuurlijke partners. Het gaat volgens wethouder Jan Hordijk om toezeggingen ter waarde van een kleine 35 miljoen euro. Daarmee moeten de eerste investeringen worden gedaan.

Door Erik van Leeuwen

Dat zei Hordijk in de eerste openbare gemeenteraadsvergadering over de ontwikkeling van het nieuwe dorp, 21 april in de raadzaal van de gemeente Zoetermeer. De voltallige raad van Zuidplas was daar, na een sneltest te hebben ondergaan, heen gereisd omdat de coronamaatregelen in Zoetermeer beter in acht genomen kunnen worden.

Het Rijk heeft er vertrouwen in dat de plannen van Zuidplas groen licht krijgen van de gemeenteraad, want het toegezegde bedrag van 14 miljoen euro voor het stimuleren van betaalbare woningen staat al op de rekening van de gemeente.

De ontwikkeling van het Vijfde Dorp in twee fasen (voor 2030 ruim vierduizend woningen, de andere helft na 2030) kost bij elkaar 750 miljoen euro. Zuidplas loopt daarmee grote financiële risico’s, maar volgens het college zijn die verantwoord. Er wordt niet alleen geld uitgetrokken voor woningbouw, maar ook voor voorzieningen, natuur, recreatie en mobiliteit.

De overgrote meerderheid van de raad oogde bij de eerste praatsessie over het masterplan tevreden over de balans in de plannen. Naast de steun van VVD, ChristenUnie/SGP, CDA en D66 kan het masterplan voor het Vijfde Dorp ook rekenen op het enthousiasme van PvdA/GroenLinks.

Inzicht
De fractie was eerder tegenstander van bouwen in de polder, maar realiseert zich dat tijden veranderen en dat de woningnood tot andere inzichten heeft geleid. “We zijn enorm blij met het woonprogramma dertig procent sociaal en een aanvullend pakket van betaalbare woningen”, zei raadslid Martin Damen.

Nieuw Elan Zuidplas liet zich nog niet in de kaart kijken. De partij zei zich bij monde van financieel specialist Jan Smit wel zorgen te maken over de schuldpositie van Zuidplas in de toekomst. Hij wilde meer zekerheden inbouwen. Volgens Hordijk komen er gedurende het traject, dat zo’n twintig jaar gaat duren, regelmatig momenten dat er aan de knoppen gedraaid kan worden.

NEZ liet eerder al weten dat als er dan toch gebouwd gaat worden, daar de eigen inwoners van Zuidplas van moeten profiteren. Het CDA sloot zich bij die oproep aan. Hordijk vond dat ‘eigenlijk wel logisch’. “Er gebeurt nogal iets in de polder en alle inwoners krijgen daarmee te maken.” 

Maximaal 25 procent van de sociale huurwoningen mag wettelijk worden toegewezen aan inwoners van Zuidplas en voor koop geldt een vrije vestiging. Er zijn echter nog wat mogelijkheden. “Ik zeg niet dat we over de rand van de wet moeten gaan, maar we kunnen wel de randjes opzoeken.”

De raad was ook duidelijk over de bereikbaarheid van het dorp: dat moet goed geregeld worden. “Vanaf de start moet dat zij aan zij lopen met de bouw van de woningen”, zei Peter Molenaar (ChristenUnie/SGP). “Hoe zorgen we ervoor dat Zuidplas niet helemaal vastloopt?”

Een soortgelijke opmerking kwam van D66, dat wil dat voorzieningen gelijke tred gaan houden met het bouwtempo. Dat wil ook de VVD. “Anders gaan inwoners zich verloren voelen in de polder.” D66 vroeg om de garantie - en kreeg die ook van wethouder Hordijk - dat er genoeg geld is om de zogenaamde Groene Schakel in te richten.

De partijen waren ook op een ander punt helder: de ontwikkeling van het Vijfde Dorp mag niet ten koste gaan van de bestaande dorpen. Voorzieningen moeten niet wegvloeien naar het nieuwe dorp.

Verzet
De SP blijft zich fel verzetten tegen de komst van het nieuwe dorp. “We waren en zijn nog steeds tegen bouwen in de polder”, liet voorman Jan Baas weten. Volgens hem is er al 75 jaar woningnood in Nederland. “Dat komt door scheefbouwen, dat gefaciliteerd is door de landelijke overheid.” Hij had een veel minder ingrijpende stap voor de woningnood in Zuidplas in gedachten: zorg dat in de recreatieparken permanent wonen wordt toegestaan in plaats van de mensen, zoals nu gebeurt, weg te jagen.”

Baas haalde ook deskundige Jan Rotmans aan die onlangs stelde dat bouwen in een polder zes meter onder de zeespiegel vragen om problemen is. Baas kreeg meteen weerwoord van wethouder Hordijk, die stelde dat er wel veilig gebouwd kan worden. “In heel West-Nederland kan gebouwd worden en hier zeker. Wij bouwen op een kreekrug, die één tot anderhalve meter hoger ligt. Bovendien is hier veel kleigrond. Het is veel betere grond dan we verwachtten.”

Tweederangsburgers
Aan het begin van de gemeenteraad werd ingesproken door de bewoners van de Eerste Tochtweg over de verkeersveiligheid en de toekomstige plannen met de N219 en door stichting Polderbelang, waarin zo’n 100 inwoners van het gebied, waar het Vijfde Dorp gaat komen, zich hebben verenigd. “We voelen ons als tweederangsburgers weggezet”, zei woordvoerder Fred Boevé.

Hordijk beloofde dat de gemeente de komende tijd met alle belanghebbenden om de tafel gaat. Hij waarschuwde ook dat hij niet altijd duidelijkheid kan geven. “Die duidelijkheid komt in een aantal gevallen misschien pas over een paar jaar als het omgevingsplan is vastgesteld.”