Raadslid zijn: een erebaan, maar wel een drukke

Nieuwerkerk aan den IJssel – Raadsleden geven onafhankelijk van elkaar aan dat zij wekelijks in Zuidplas vijftien tot twintig uur met hun raadswerk bezig zijn. Dat is best pittig, zeker met een fulltime baan en een gezinsleven.

Tinet de Jonge houdt het na acht jaar voor gezien als raadslid. In maart 2022 zwaait ze af. “Ik vind persoonlijk dat een raadslid maximaal twee periodes moet zitten. Dat heb ik nu gedaan, dus maak ik plaats.” Haar vertrek is echter ook ingegeven door de combinatie gemeenteraad/werk/gezin.

Ze zegt na vele tropenjaren toe te zijn aan wat meer rust. “En dan te bedenken dat ik in mijn eerste periode als raadslid ook nog een extra studie voor mijn werk heb gedaan. Als ik er nu aan terugdenk: het was monnikenwerk.”

“Het slokt veel van je tijd op”, zegt Paul van Drenth, al jaren de voorman van Nieuw Elan Zuidplas. “Soms heb je het druk op je werk en komt het niet uit, maar de raad wacht niet.” Stukken lezen, raadsvergaderingen en commissies voorbereiden, met inwoners mailen en praten, betrokkenen horen en dan nog fractievergaderingen en andere themabijeenkomsten. Raadswerk doe je niet even tussendoor. “De tijd die het werk kost is een probleem”, zegt Van Drenth. 

“Het is een erebaan, maar wel een drukke”, vult Chantal Bon-Van de Griek (D66) aan. Van Drenth: “Een aantal raadsleden is met pensioen, voor hen is het anders.

Maar we moeten uitkijken dat het raadslidmaatschap niet voor de elite wordt. De gemeenteraad moet een afspiegeling vormen van de samenleving en dan bedoel ik beroepsgroepen. Leraren en ambtenaren zijn nu goed vertegenwoordigd, maar ook de stratenmaker moet zich niet gehinderd voelen om raadslid te worden.”

En dan is werkdruk een forse blokkade, constateren huidige raadsleden. “Ik heb mijn fractie altijd voorgehouden: het kost maximaal twee avonden per week met incidenteel een uitloop naar een derde avond”, zegt De Jonge. 

De praktijk is echter anders. “Effectiever vergaderen kan een oplossing zijn.” Om paal en perk te stellen aan nachtwerk – raadsvergaderingen die pas na twaalven klaar zijn – is in Zuidplas afgesproken dat na elf uur geen volgend onderwerp op de agenda meer wordt behandeld. De Jonge: “Dat betekent echter wel dat de raadsvergadering wordt geschorst en de volgende dag wordt voortgezet.”

Gemeenteraadsleden krijgen een vergoeding die gebaseerd is op de grootte van de gemeente. Dat bedrag ligt in Zuidplas tussen de 1000 en 1300 euro. “Niemand in de raad zit er voor het geld”, zegt Jan Baas (SP). “Het zijn allemaal maatschappelijk betrokkenen. Ze vertegenwoordigen een stroming, maar hebben een doel: Zuidplas beter maken.”

Dat is ook de ervaring van Peter Molenaar, die al sinds 2007 namens ChristenUnie/SGP in de raad zit. “We hebben in Zuidplas geen raad die elkaar bij het minste of geringste in de haren vliegt. Dat is ook nooit geweest en past denk ik ook niet bij onze aard. Een fel debat is prima, maar het is niet de bedoeling dat je elkaar onder de tafel trekt.” 

Hij begon als raadslid in een roerige tijd. “Ik kwam eerst in de raad van Zevenhuizen en Moerkapelle. Er speelden toen twee akkefietjes. Toen ik een keer de raad in Nieuwerkerk bijwoonde als voorbereiding voor de fusie, vond ik het allemaal maar lief.”

Ingewikkeld en tijdrovend. Dat is voor veel inwoners van Zuidplas reden om zich niet kandidaat te stellen als raadslid. “Jammer”, vindt Bon. “Je groeit er als mens door.” 

Het leukste van haar werk is het contact met inwoners. “Dat is volgens mij ook je eerste taak: goed luisteren naar inwoners. Je vertegenwoordigt ze.”

Deze productie is mede mogelijk dankzij een bijdrage van de provincie Zuid-Holland.

Samenwerkingspartners in deze serie zijn Hart van Holland, nieuwswebsite Gouwe IJssel Nieuws en Matimotion - luchtfoto’s en video’s.