Geen gespreid bedje, maar ‘onwijs gaaf’ werken

Zuidplas – De groei van Zuidplas heeft ook invloed op de organisatie van de gemeente Zuidplas. Om de groei bij te benen, zijn meer en gespecialiseerde medewerkers nodig en is sinds kort de organisatie gesplitst.

De gemeente heeft op dit moment 287 medewerkers op de loonlijst staan. Een deel daarvan is ‘inhuur’. Elk jaar groeit de gemeentelijke begroting met drie, vier procent en dat is ook terug te zien in het aantal medewerkers. In 2030 zullen er honderd mensen meer werken bij de gemeente dan nu het geval is.

“We zijn als Zuidplas in 2010 gefuseerd en dat ging gepaard met een forse bezuinigingsopgave. We hadden toen drie gemeenten met een fors ambtenarenapparaat. In die tijd werd vooral nog gedacht in poppetjes, in fte’s. Sinds ik in 2016 wethouder Personeel en Organisatie werd, heb ik geprobeerd dat om te vormen”, zegt Daan de Haas.

Taakgericht werken is het motto in het gemeentehuis. Niet denken in mankracht, maar vanuit een taak of opgave. “Wij krijgen van de gemeenteraad een opdracht en die wordt omgerekend in budget. Neem een nieuw voetbalveld als voorbeeld. In het budget zitten personeel en materialen. Dat kan vast personeel, maar ook inhuur zijn, voor het maken van een rapport ofzo.”

Van de 287 medewerkers in dienst bij de gemeente is dertig procent ‘inhuur’. Het is een fenomeen waarmee alle gemeenten te maken hebben. “De arbeidsmarkt is ontzettend aan het veranderen”, zegt gemeentesecretaris Richard Heijdra. “Mensen kiezen bewust voor een bestaan als zzp’er. Om financieel-technische redenen, maar ook vanwege de vrijheid die zij ervaren als eigen ondernemer. Als gemeente moet je mee in die ontwikkeling. Wij maken geen onderscheid tussen mensen in vaste loondienst en inhuur. Ook die tijdelijke krachten zijn enorm loyaal en brengen een enorme kennis met zich mee.”

De gemeente Zuidplas heeft het soms lastig om vacatures in te vullen. “Vooral medewerkers voor de ruimtelijke ordening en financie¨n zijn moeilijk te vinden”, zegt Heijdra. “Het gaat vooral om gespecialiseerde medewerkers.”

De Haas: “Dat zijn ook de medewerkers achter en rondom de balie, die werken aan de Basisregistratie Personen. Die doen enorm belangrijk werk. Gespecialiseerd werk, maar het komt vaak voor dat ze er na hun opleiding voor kiezen om zich als zzp’er te laten verhuren aan een andere gemeente.”

Zorgen voor een goed en prettig werkklimaat is in alle opzichten belangrijk, zegt Heijdra. “Om personeel te behouden, maar ook bij het werven van nieuwe medewerkers. We hebben enige tijd geleden de Zuidplas Academie opgestart, waarbij medewerkers volop de kans krijgen om zich te ontwikkelen en te participeren.” In de wervingscampagnes om nieuwe medewerkers te vinden figureren huidige medewerkers van de gemeente in filmpjes.

De groei van Zuidplas speelt daarbij een grote rol. “Die groei is een unique selling point”, stelt De Haas. “We hebben een grote ontwikkelopgave, die maakt Zuidplas aantrekkelijk voor mensen. We zijn geen doorsnee-gemeente.”

“We werken met een plan dat heel toepasselijk Zuidplas Groeit heet”, vervolgt Heijdra. “Daarvoor was het ‘Zuidplas contractgemeente’. Dat paste toen bij de ontwikkelfase rond 2012/2013. Dat was de tijd van de kredietcrisis, toen de bouw stil lag en er in Zuidplas geen perspectief was op ontwikkelingen. Toen ik in 2019 in dienst kwam, was die behoudende organisatievisie er nog steeds, maar er was ook een onwijze ontwikkelvraag van de gemeente en de regio. Dat was een mismatch. Collega’s hadden zoveel werk dat het ze over de schoenen liep.”

Dat was voor Heijdra aanleiding voor een nieuwe organisatie. De gemeente heeft nu twee takken: een gericht op het concern, de andere op de ontwikkelopgave. “De ene is niet belangrijker dan de andere”, benadrukt hij. “Het concerngedeelte behelst 85 procent en is gericht op de dagelijkse dienstverlening. Die willen we op een kwalitatief hoog peil houden en ontwikkelen. Daarvoor hebben we de organisatie platter gemaakt, een managementlaag eruit gehaald, bewust met als doel verantwoordelijkheid van medewerkers te vergroten, doorgroeimogelijkheden te creëren en zelforganisatie te stimuleren. Alles om een moderne en aantrekkelijke werkgever te zijn. In het concerngedeelte zit ook een groeimechanisme. Elk jaar groeien we drie, vier procent.”

De overige vijftien procent van de capaciteit van de gemeentelijk organisatie gaat naar de ontwikkelopgave die Zuidplas heeft. “De ontwikkeling van bijvoorbeeld het Vijfde Dorp, maar ook de ontwikkeling in relatie tot toenemende vergrijzing en dementie. Het is de bedoeling dat de personeelskosten uit de grondexploitaties komen.”

Er staan Zuidplas sowieso complexe vraagstukken te wachten. “Een groot deel van Zuidplas bestaat vijftig jaar. Het is in de jaren zeventig gebouwd. Dat is misschien nu wel goed, maar je moet langzamerhand wel gaan denken over wat je in de toekomst gaat doen met de ontwikkeling van een wijk.”

Daarom is het belangrijk om ook in de toekomst goede medewerkers aan de gemeente te blijven binden. “In de wervingscampagnes schenken we veel aandacht aan de gebiedsprofilering”, zegt De Haas. “We laten zien waar we voor staan en wat wij te bieden hebben.”

Dat is volgens Heijdra een uitdagende werkomgeving. “Je komt in Zuidplas niet in een gespreid bedje, maar wel in een onwijs gave werkomgeving met prachtige uitdagingen.”

Deze productie is mede mogelijk dankzij een bijdrage van de provincie Zuid-Holland.

Samenwerkingspartners in deze serie zijn Hart van Holland, nieuwswebsite Gouwe IJssel Nieuws en Matimotion - luchtfoto’s en video’s.